| Tekst powyższy z książki „Die Geschichte von Löwenberg aus …” (Historia Lwówka na podstawie dokumentów i rękopisów), tom 2, autor Benjamin Gottlieb Sutorius. Wydana w Jaworze w 1787 r.
Rozdział IV. Z czasów Reformacji.
Na str. 94 Sutoriusz pisze:
Kazanie to [przemowa Lutra do studentów w Wittenberdze w 1518 r.] dało pierwszy bodziec* dla pielgrzymek do obrazów łaski (słynących z cudów). W naszym regionie największą atrakcją jest kaplica w sąsiednim Hanewalde (Choińcu).
Poniżej w przypisie nr 132.
W 12 części „Schlesische Provinzial Blatter” z roku 1785, s. 256 [na stronie 526], jak mówi autor „Uwag z podróży przez część środkową Śląska i Pogórza”; Legenda ludowa głosi, że w Haynwalde (Choińcu), między Złotoryją a Lwówkiem, stała kiedyś bałwochwalcza świątynia. Nie jest to całkowicie pozbawione podstaw historycznych. Sutoriusz dodaje: Ale tej historycznej podstawy całkowicie brakuje. Dokumenty ze Złotoryi świadczą o tym, że w tym Hanewalde (Choińcu), jak nazywa się to w dokumencie książęcym Bolka Łysego z 1239 r., pustelnicy żyli na długo przedtem, czego dowody przedstawiłem już w przypisie 98 [chodzi o udokumentowane włamanie do pustelni w Choińcu w 1428 r., w której dwaj bracia altaryści (wsp. ministranci) z kościoła z Lwówka, kopali poszukując pieniędzy. T.B.]. Zbudowali sobie kaplicę, na którą zgodnie z ówczesnymi koncepcjami religijnymi, wierni przekazywali darowizny i zapisy. Tak więc w 1439 r. panna Anna Kindlerin zapisała w testamencie 2 kopy (120) groszy na rzecz Clause [cela mnicha, pustelnia. U Knoblicha - brat Klausner - eremita, mnich] z Choińca, a podobne zapisy są nadal odnotowywane w księgach miejskich do 1490 roku. W 1490 r. rozpoczęto prace nad budową dużego kamiennego kościoła z wieżą, a nad drzwiami tego obecnie zawalonego kościoła wciąż widnieje napis mnicha: " Anno Domini 1491 Bernhard Geisler Kirchenbeter. J.H.S. Maria hilft zu dem Gotteshause Maria", a także relacje o tej budowli wciąż znajdujące się w archiwach Złotoryi, wyraźnie pokazują, że ten budynek kościoła, który wciąż stoi bez dachu w Choińcu, jest bardzo niesłusznie nazywany starą pogańską świątynią. Jest tak samo pewne, że sąsiednia wioska Pilgramsdorf (Pielgrzymka) nosiła tę nazwę już w 1290 roku, co dowodzi, że od tamtego czasu odbywały się pielgrzymki do cudownego obrazu w Choińcu. Jeśli ktoś chciałby znaleźć miejsce pogańskiego bożka w tych okolicach, sąsiedni Hilger Berg lub Święta Góra (Świątek) byłyby bardziej odpowiednie. Ale tam również nie można znaleźć śladu świątyni. Nie ma zatem historycznych dowodów na istnienie tej pogańskiej świątyni.
---------
*) W tekście brakuje chyba jakiegoś słowa o końcu pielgrzymek "gab .. ersten Stos" - dało pierwszy impuls?
==============================================================================================================================
|
|
| Tekst z książki "Lebensgeschichte der Heiligen Hedwig..." Historia życia świętej Jadwigi.
Autor
Augustin Knoblich, Wroclaw, 1860 r.
W rozdziale o zamku we Wleniu, str. 252.
Niedaleko zamku we Wleniu do czasów wojny trzydziestoletniej znajdowała się pustelnia pod prastarymi bukami, której pustelnik otrzymał specjalne łaski od świętej Jadwigi. Na jej pamiątkę pod ruinami w ogrodzie zamkowym zachowała się replika pustelni z matami z sitowia i unikalnymi malowidłami ściennymi [W tej pustelni lub innej, która stała w pobliżu pomnika Grünfelda, urządzono pomnik, miejsce pamięci poległego w bitwie pod Chojnowem w 1813 r. 26 maja, młodego Friedricha Wilhelma Leopolda von Tempskiego, którego ojciec pochodzący z Ocic, ożenił się z dziedziczką Gródka Wleńskiego, wdową po Friedrichu von Grunfeld und Guttenstadt. T.B.]. Podobna pustelnia znajdowała się w pobliżu tak zwanej „Długiej Ulicy", pięciomilowego rzędu wiosek między Chojnowem i Sobotą nad Bobrem, w Choińcu. Brat (mnich) pustelnik wzniósł obraz Matki Bożej w pobliżu swojej pustelni na pniu tysiącletniego dębu, który zapuścił korzenie w czasach pogańskich. Kiedy ludzie usłyszeli, że świątobliwa niewiasta św. Jadwiga wyświadczyła temu samemu leśnemu zakonnikowi wielką łaskę, przynosząc mu nowe ubrania i żywność, a także okazała szczególne nabożeństwo do tego wizerunku Matki Bożej, nieustraszenie przemierzając puszczę, wielu ludzi pobiegło tam w nadziei na jałmużnę od niej lub na zachęcenie się do pobożności za jej przykładem, a po zapadnięciu zmroku budowali sobie różne szałasy. Z biednych ludzi odpoczywających tam, wioska Armenruh (Rochów) wyrosła z chat, które pozostały. Kiedy pielgrzymi tłumnie przybywali, aby zobaczyć cudowny obraz, przed którym wielu chorych zostało uzdrowionych za sprawą modlitw św. Jadwigi, ten sam sługa Boży kazał zbudować kaplicę obok (pustelni) osady brata eremity przy dębie, która była później często odwiedzana; pielgrzymi zbudowali także Pilgramsdorf (Pielgrzymkę) pod Ostrzycą.
Ta kaplica i kilku rozproszonych pustelników mieszkających w „Hanewalde” są również upamiętnieni w dokumentach Złotoryi jako mieszkający tam na długo przed 1239 rokiem. Rejestry miejskie Złotoryi wymieniają zapisy do 1490 r., z których zbudowano kaplicę pielgrzymkową Maryi w Choińcu, która popadła w ruinę po reformacji 1). (Sutorius, Gesch. von Löwenberg II., s. 94.)
----------
1) Ten rok nadal widnieje na kamieniu na rogu leśnej gospody, zbudowanej z ruin [rok na zworniku potwierdza]
w tym miejscu przy drodze ze Złotoryi do Lwówka.
Przekłady T. Berestecki
|
|
